Mijn oude kat Sjaak moest met spoed naar de dierenarts. Na dik een kwartier stonden moeke en Sjaak weer buiten met de factuur van 240 euro. Dat bedrag konden wij ophoesten. Maar voor heel veel huisdiereneigenaren is dat onbetaalbaar. Tegelijk maakt de buitenlandse investeringsmaatschappij achter de kliniek enorme winsten.
Appje van moeke, waar Sjaak (18 jaar) al tien jaar woont, op zaterdag aan het begin van de middag: „Ik ben bang dat Sjaak aan het doodgaan is. Heel eng.” Daarna volgt een foto van de sikkom levenloze kat, liggend op het aanrecht en gekruld om de kraan. „Hij schreeuwt het uit van de pijn en laat zijn behoeftes gaan. Hij ademt nog wel.”
Spoedconsul
Na kort overleg besluiten we om direct naar de dierenarts te gaan. Zoveel pijn is geen doen, dan kunnen we die stokoude baas beter uit zijn lijden verlossen. Maar de dierenartspraktijk in Bedum, waar pa en moe wonen, is gesloten. Het antwoordapparaat stuurt ons door naar Dierenkliniek Winsum waar ze de spoeddienst draaien.
De dierenarts weet na een paar onderzoeken dat Sjaak vermoedelijk nog niet stervende is. Daarvoor zit er nog te veel leven in. Wel heeft hij nierfalen, wat vaak voorkomt bij oude katten. Sjaak krijgt een infuusje met fysiologisch zout om de boel schoon te spoelen en een spuit met Dexa-ject, een geneesmiddel voor dieren. Verder krijgt hij wat vitaminen toegediend en moeders krijgt een paar tabletten mee die Sjaak op een later tijdstip moet hebben.
Gepeperde rekening
Kosten: 240,73 euro. Daarvan is 180 euro voor het consult buiten openingstijden, bijna 24 euro voor de zoutoplossing, 16 euro voor het spuitje met Dexa-ject, 25 cent voor de vitaminen en dik 20 euro voor vier tabletten. Wat een geld. Niet op te hoesten voor heel veel mensen. En dat terwijl het vaak om de grote liefde gaat, waar baasjes alles voor over hebben.
Toen ik het daarover had, wees een vriend mij op een artikel van Pointer dat ingaat op de hoge prijzen bij veel dierenartsen. Het is, volgens het onderzoeksprogramma, zo schrijnend dat mensen huilend de dierenambulance bellen omdat ze de rekening niet kunnen betalen. Wat Gerrit de Boom van Dierenambulance Vianen het meest verontrust: ,,Wij zien ook dat de dieren de dupe zijn. Mensen gaan door de hoge rekeningen de zorg uitstellen en dieren dumpen.”
Dat zien andere dierenambulanceposten en opvangplekken ook gebeuren. „Het is vreselijk wat er gaande is met de prijzen van dierenartsen. Ze worden allemaal opgekocht en dan gaat de prijs omhoog. Wij merken het ook. Eerder werden huisdieren alleen gedumpt in vakantieperioden, nu zien we dat het hele jaar door.”
Dierenkliniek Winsum in buitenlandse handen
Dat komt, blijkt uit het onderzoek van Pointer en eerder Dvhn, NRC en onder andere de Volkskrant, doordat steeds meer praktijken van zelfstandige dierenartsen worden overgenomen door commerciële (buitenlandse) investeerders. Dat wordt niet gecommuniceerd met de klanten, het wordt niet vermeld op de website. Het gebeurt geruisloos en daarna stijgen, zonder dat de bezitters van huisdieren dat weten, vaak de tarieven.
“Het gaat niet meer om de zorg voor het dier”, aldus Gerrit van de Dierenambulance. “Maar om wat ze kunnen toevoegen om de mensen nog meer geld uit hun zak te kloppen.” De stroom aan negatieve reacties op Trustpilot en vergelijkbare klachtenpagina’s onderstrepen dat beeld. Mensen zijn ten einde raad vanwege de gepeperde rekening.
Terug naar Sjaak en de dierenkliniek in Winsum. Ook die kliniek is een paar jaar geleden met stille trom overgenomen door het Evidensia, een mondiale investeerder uit Scandinavië met Britse aandeelhouders en het hoofdkantoor in Bristol (Engeland).
Enorme winst over de rug van Sjaak
De gemiddelde factuur voor een spoedconsul in de avonduren of het weekend ligt (maakt recent onderzoek van Huisdierenverzekeringen.nl duidelijk) in Grunn rond de 146 euro. Bijna 40 euro goedkoper dan wat wij moesten betalen. De zoutoplossing à 24 euro is online vanaf 5 euro te koop voor 500 milliliter. Ook is het mogelijk om het zelf te maken, gewoon met kraanwater en zout. Sjaak heeft geen 2 liter zoutoplossing gekregen, dikke winst dus.
Verder vermeldt de factuur 20,44 euro voor vier tabletten Dexacortone. Het is lastig te achterhalen wat de inkoopprijs van dat medicijn is. Geen enkele Nederlandse groothandel, fabrikant of leverancier, die is gebeld voor dit artikel, wil daar inzage in geven. Maar online worden ze door een Engelse partij aangeboden voor 1,72 euro per stuk. Vier tabletten kosten dan 6,88 euro.
Rest het medicijn Dexa-ject 2 mg, waar Sjaak 0,5 milliliter van heeft gekregen via een spuitje. Kosten daarvoor, volgens de factuur: 16,10 euro. Ook van dit product is het weer niet te achterhalen wat de inkoop ongeveer kost bij Nederlandse aanbieders. Maar aan de andere kant van het Kanaal wordt het aangeboden voor 52 pond voor 100 milliliter. Omgerekend kost wat Sjaak heeft gekregen dan 30 cent in plaats van 16,10 euro.
Monopoly in plaats van marktwerking
Daartegenover staat de absurde omzet en winst die Evidensia draait. Ter duiding: in 2022 deponeerde Evidensia een brutowinst van meer dan een miljard euro. Daar moeten nog wel wat kosten vanaf, zoals de personeelskosten en huurkosten. De brutowinst is eigenlijk de omzet min de inkoopkosten. Volgens The Vet Times, een Engelse krant gericht op veterinaire professionals, heeft Evidensia daar zo’n 686 miljoen aan overgehouden als pure winst. Het jaar daarvoor was dat nog bijna 300 miljoen euro, een enorme groei dus over de rug van Sjaak en al die andere hulpbehoevende huisdieren.
De Dierenkliniek in Winsum is niet de enige praktijk die is overgenomen door Evidensia. De investeerder is eigenaar van meer dan 300 dierenartspraktijken in Nederland, waaronder ook de Dierenkliniek aan de Eikenlaan en Diergeneeskundig Centrum Paterswoldseweg in Groningen. Het is niet gek dat al die praktijken worden opgekocht. Volgens het artikel van NRC biedt Evidensia zes tot zeven keer het bedrag voor overname van een praktijk dan wat die waard is. In totaal heeft Evidensia 12 praktijken in de provincie Groningen, dat gaat richting een kartel en voor spoedconsuls kun je alleen daar terecht.
Nederland is een goudmijn
Voor Evidensia is Nederland een zeer interessant land omdat de prijzen voor behandelingen hier, in tegenstelling tot veel andere landen, niet zijn gereguleerd. Daarnaast heeft de Autoriteit Consument en Markt amper instrumenten om op te treden tegen kartel- en monopolyvorming in deze sector, maakt het onderzoek van NRC duidelijk.
Daarover zijn in 2023 Kamervragen gesteld. Maar volgens minister Adema was hier niks tegen te doen, want vrije markt. Opmerkelijk is dat andere landen, zoals België, Zweden en Engeland wel maatregelen nemen om te voorkomen dat Evidensia een monopoly krijgt en via kartelvorming de prijzen omhoog kan gooien. In Engeland moet Evidensia daarom verplicht een behoorlijk aantal praktijken afstoten. In andere landen zijn de maximale prijzen voor een consul aan banden gelegd.
Via een boekhoudkundige foef betaalt Evidensia in Nederland ook nog eens amper belasting. Dat doet het bedrijf door de winst op papier laag te houden. De truc: Evidensia Nederland is eigendom van het moederbedrijf in het Verenigd Koninkrijk. Dat is weer eigendom van een vennootschap die is gevestigd op Kanaaleiland Guernsey.
Geen of amper belasting betalen in Nederland
Vanuit dat bedrijf worden miljoenenleningen verstrekt aan de dochterondernemingen tegen hoge rentes. Daardoor is de winst op papier in Nederland minimaal (of een verlies zelfs) terwijl de moedermaatschappij enorm veel geld vanuit Nederland binnen harkt waarover in belastingparadijs Guernsey geen belasting hoeft te worden betaald.
Om het nog het kartel nog groter te maken: Nestlé is deels eigenaar van Evidensia en Nestlé maakt onder andere Purina kattenvoer. Mijn andere kat moest van een andere dierenarts, ook van Evidensia, heel duur voer van Purina hebben omdat hij ontstoken tandvlees had. Wat het helemaal afmaakt is dat Evidensia ook nog dierenmedicijnfabrikant Dechra Pharmaceuticals heeft overgenomen waarmee het monopoly nog groter is geworden.
Eigenaren worden onder druk gezet
Tot slot blijkt uit veel verhalen en onderzoeken, waaronder dat van NRC, dat dierenartsen van Evidensia klanten onder druk zetten om dure operaties te laten uitvoeren, die soms in de duizenden euro’s lopen, terwijl dat het leven van het huisdier louter nog een klein beetje rekt en nog duurder maakt omdat vaak snel daarna opnieuw de gang naar de dierenarts moet worden genomen. Als eigenaren de rekening vervolgens de rekening niet konden betalen, kregen ze geen coulantie maar werd hen geadviseerd om een crowdfunding op te zetten of een persoonlijk krediet af te sluiten.
Sjaak
Met Sjaak gaat het inmiddels wat beter. Hij loopt weer voorzichtig wat, schooit om vlees, poept en plast in de kattenbak. Maar van harte gaat het allemaal nog niet.
Onderaan het artikel hangt een kaart met ‘vrije’ dierenartsen.
Reactie van Dierenkliniek Winsum
Jasper Tijms, regiodirecteur van Evidensia, laat in een reactie het volgende weten.
Wanneer is de Dierenkliniek Winsum overgenomen door Evidensia?
„Een aantal jaren geleden.”
Waarom is het overgenomen?
„De overname was gericht op het verder versterken van de kwaliteit van de veterinaire zorg. Dit gebeurt door het verschaffen van uitgebreide middelen, expertise en ondersteuning. Onze naam staat niet prominent op de gevel, dat geldt wel voor de naam van de desbetreffende dierenkliniek. Wij vinden het behouden van eigen naam en identiteit namelijk belangrijk voor de lokale herkenbaarheid.”
Waarom wordt dat niet aan de buitenkant gecommuniceerd?
„Zie bovenstaand antwoord.”
In hoeverre is er sprake van een soort kartelvorming?
„Daar is geen sprake van. Iedere overname gaat in goed overleg en is geheel vrijwillig. Bij iedere overname houden we ons aan alle geldende wet- en regelgeving. Er worden geen prijsafspraken gemaakt.”
Wat zijn de gevolgen voor de prijzen daarvan?
„Wij zetten ons met de beste diergeneeskundige zorg in voor gezonde dieren en gelukkige eigenaren. We investeren doorlopend in de zorg door middel van opleiding, kwaliteit en innovatie. Dit houdt soms in dat onze tarieven hoger kunnen zijn dan gemiddeld. Deze tarieven zijn gebaseerd op de kwaliteit van de zorg, de expertise van onze dierenartsen en paraveterinairen.
Daarnaast investeren wij doorlopend in de meest geavanceerde apparatuur en medische technologie en faciliteiten. Wij zijn transparant over onze prijsstelling en zorgen ervoor dat eigenaren vooraf inzicht hebben in de kosten van een behandeling van hun dier, inclusief eventuele alternatieven. Op deze manier kunnen eigenaren zelf een weloverwogen beslissing nemen.”
Wij kregen factuur van 240 euro voor een klein spoedconsult, met hoge bedragen voor een zoutoplossing en andere medicijnen. Volgens andere dierenartsen is dat bizar hoog. Hoe kijken jullie daarnaar?
„Spoedzorg in de avonduren en weekenden is duurder dan doordeweekse consulten. Wij gebruiken bij de behandeling van dieren originele A-merk medicijnen. Deze medicijnen zijn gekozen op basis van Europese afspraken met farmaceutische fabrikanten. Hierdoor is het mogelijk in heel Europa dezelfde kwaliteit te bieden. De keuze voor deze medicijnen is gebaseerd op de bewezen werkzaamheid en grondig onderzoek. In sommige gevallen kan dit zorgen voor hogere kosten.
Wij willen diereneigenaren er tot slot op wijzen dat bij de aanschaf van een huisdier het afsluiten van een goede verzekering echt noodzakelijk is. Dieren verdienen dezelfde hoogwaardige zorg als mensen. Een verzekering helpt de financiële last te verlichten bij een bezoek aan een dierenarts.
Daarnaast moedigen we eigenaren aan om te investeren in preventieve zorg. Regelmatige controles, vaccinaties en preventieve behandelingen verbeteren niet alleen de gezondheid en het welzijn van dieren, maar kunnen ook helpen om hogere kosten door noodgevallen of complexe behandelingen te voorkomen.”
